มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ขอเชิญชมนิทรรศการ เชื่อม รัด มัด ร้อย เรียนรู้วัฒนธรรม ปกป้องธรรมชาติพื้นที่เขตเมืองเก่าเชียงแสน นำเสนอความเชื่อมโยงอันแนบแน่นระหว่างวัฒนธรรมกับธรรมชาติของชุมชนชาวเชียงแสน สะท้อนผ่านพื้นที่ทางจิตใจ (ความรู้ ความคิด ความเชื่อ ศรัทธา) สังคม (ระบบนิเวศ ประเพณี) และกายภาพ (ต้นไม้ ภูเขา แม่น้ำ ภาษา วรรณกรรม ศิลปกรรม) พร้อมจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมให้ผู้เข้าชมได้เข้าใจความหมายในมรดกภูมิปัญญาของชาวเชียงแสน นิทรรศการจัดแสดง ณ วัดเจดีย์หลวง ต.เวียง อ.เชียงแสน จ.เชียงราย
เชื่อม รัด มัด ร้อย เรียนรู้วัฒนธรรม ปกป้องธรรมชาติ พื้นที่เขตเมืองเก่าเชียงแสน เป็นนิทรรศการเพื่อการเรียนรู้วิธีการปกป้องแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติด้วยวัฒนธรรม แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างภูมิปัญญาของชาวเชียงแสน กับวิถีชีวิตที่ผูกพันกับธรรมชาติ ผ่านการเล่าเรื่องโดย “น้องใบสัก” สัญลักษณ์ของการจัดงาน ภายใต้แนวคิดที่ว่า
- มรดกภูมิปัญญาของเขตวัฒนธรรมเมืองเก่าเชียงแสน มีจำนวนมากมายทำหน้าที่เชื่อมโยงผู้คนเข้าไว้ด้วยกันและยังเชื่อมโยงคนกับธรรมชาติเข้าไว้ด้วยกัน
- เขตวัฒนธรรมเมืองเก่าเชียงแสน กว้างไกลไปกว่าเขตที่เราเข้าใจในปัจจุบัน เพราะว่าเขตวัฒนธรรมนั้นเชื่อมโยงพื้นที่สามพื้นที่ คือ พื้นที่ทางจิตใจ พื้นที่ทางสังคม และพื้นที่ทางกายภาพ ซึ่งเชื่อมโยงอดีต ปัจจุบัน และอนาคต เข้าไว้ด้วยกัน
- พื้นที่ทางจิตใจ หมายถึง พื้นที่ของมรดกภูมิปัญญาที่จับต้องไม่ได้ เป็นความรู้ ความคิด ความเชื่อ ความศรัทธา และคุณค่า ที่ เชื่อม รัด มัด ร้อย ผู้คนเข้าไว้ด้วยกัน สร้างอัตลักษณ์และความเป็นเมืองเก่ามานาน
- พื้นที่ทางสังคม หมายถึง พื้นที่ของระบบความสัมพันธ์ระหว่างคนกับคน คนกับธรรมชาติ และคนกับเวลา เช่น ระบบนิเวศของเมือง ประเพณี และกิจกรรมทางสังคม
- พื้นที่ทางกายภาพ หมายถึง สิ่งที่มองเห็นจับต้องได้ มรดกทางธรรมชาติ วัตถุทางวัฒนธรรม ต้นไม้ ภูเขา แม่น้ำ ภาษา วรรณกรรม และศิลปกรรม
ขอเชิญร่วมค้นหาตัวตน “น้องใบสัก” และเข้าร่วมกิจกรรมเพื่อการเชื่อมโยงวัฒนธรรมกับธรรมชาติ เรียนรู้ภูมิปัญญามรดกวัฒนธรรมของชาวเชียงแสน ระหว่างวันที่ 17-19 พฤศจิกายน 2564 ณ วัดเจดีย์หลวง ตำบลเวียง อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย “เชื่อม รัด วัฒนธรรม มัด ร้อย เรียนรู้วัฒนธรรม ปกป้องธรรมชาติ พื้นที่เขตเมืองเก่าเชียงแสน” จัดโดย จังหวัดเชียงราย มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง พร้อมด้วยภาคีเครือข่าย ได้แก่ สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงราย สำนักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดเชียงราย องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) หรือ อพท. พื้นที่พิเศษเชียงราย การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย เทศบาลตำบลเวียงเชียงแสน เทศบาลตำบลเวียง และชุมชนในเขตวัฒนธรรมเมืองเก่าเชียงแสน
วัดป่าสักเชียงแสน เมื่อเริ่มสร้างเคยมีต้นสักปลูกล้อมวัดถึง 300 ต้น เป็นวัดสำคัญที่สร้างขึ้นในปี พ.ศ.1930 ในสมัยของพระเจ้าแสนภู เพื่อเป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ ต้นสักถือเป็นไม้มงคลประจำเมือง เป็นวัสดุที่สำคัญในการก่อสร้างศาสนสถาน และศาสนาวัตถุต่างๆภายในเมืองเชียงแสนตั้งแต่สมัยอดีต ปัจจุบันชาวเชียงแสนก็ยังคงอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากต้นสัก เช่น การนำใบสักมาทำงานศิลปะ การนำใบสักมาทำธูปและการพิมพ์ลายบนผืนผ้าด้วยใบสัก
เครื่องสักการะล้านนา ตัวอย่างของความสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรมกับธรรมชาติที่เชื่อมโยงพื้นที่ชีวิตทั้งสามพื้นที่ ได้แก่พื้นที่ทางกายภาพ คือ ตัวเครื่องสักการะที่ทำจากธรรมชาติ มีการประดิษฐ์อย่างมีศิลปะ พื้นที่สังคม คือ การนำเครื่องสักการะไปประกอบพิธีทางประเพณีพื้นที่ทางจิตใจ คือ ความเชื่อ ระบบทางสังคม ที่เชื่อมโยงอดีตกับปัจจุบัน
เรียนรู้ไปกับภูมิปัญญาและระบบนิเวศวัฒนธรรมผ้าทอบ้านสันธาตุ ต.โยนก อ.เชียงแสน จ.เชียงราย หมู่บ้านทอผ้าไหมที่มีการปลูกหม่อนเลี้ยงไหมครบวงจร
กลุ่มชาติพันธุ์ เมี่ยน หรือเย้า เป็นกลุ่มชาติพันธุ์หนึ่งที่ร่วมสร้างวัฒนธรรมอันหลากหลายให้กับเมืองเชียงแสน มีพรสวรรค์ด้านงานหัตถกรรม ไม่ว่าจะเป็นการทำเครื่องเงิน และงานปักผ้า ลวดลายมาจากนิทานที่มีความผูกพันกับธรรมชาติ เช่น ลายซม (คน) ลายก้อนยอ (แมงมุม) และลายสุนัขมังกร (เทพเจ้าผันหู)
ข้าวเหนียวเขี้ยวงู ธัญพืชท้องถิ่นในที่ราบเมืองเชียงแสนอันอุดมสมบูรณ์
