เมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2565 ณ ห้องประชุมจอมกิตติ ชี้น 3 ศาลากลางจังหวัดเชียงราย นายภาสกร บุญญลักษม์ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย นายสมศักดิ์ สุวรรณสุจริต ประธานผู้ตรวจการแผ่นดิน ร่วมกันเป็นประธานเปิดประชุมแนวทางการดำเนินโครงการจังหวัดนำร่องป้องกันความพิการแต่กำเนิด (Birth Defects Sandbox) ครั้งที่ 1 พร้อมด้วย พันตำรวจโท กีรป กฤตธีรานนท์ เลขาธิการสำนักงานผู้ตรวจการแผ่นดิน นายวัชรพงษ์ คำหล้า นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดเชียงราย หัวหน้าส่วนราชการ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เข้าร่วม
เนื่องจากประเทศไทยมีสถิติเด็กเกิดใหม่ ประมาณ 600,000 รายต่อปี มีเด็กพิการแต่กำเนิดมากกว่า 20,000 ราย โดยโรคพิการแต่กำเนิด คือความผิดปกติของส่วนใดส่วนหนึ่งหรือหลายส่วนของร่างกาย ซึ่งเป็นผลมาจากการเจริญผิดปกติของทารกตั้งแต่อยู่ในครรภ์ ประกอบด้วย 1) โรคหลอดประสาทไม่ปิด 2) ปากแหว่งเพดานโหว่ 3) โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด 4) แขนขาพิการ 5) กลุ่มอาการดาวน์ จึงทำให้ประเทศขาดบุคลากรที่มีศักยภาพ ด้านแรงงานคุณภาพ อันเนื่องสาเหตุหนึ่งมาจากมารดาไม่มีความรู้มากพอในการดูแลบุตรเมื่ออยู่ในระยะตั้งครรภ์ ไม่ได้รับการบริโภคโฟลิก เอซิด (วิตามิน B9) รวมถึงประชาชนไม่มีความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค โดยในที่ประชุม ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงรายหารือร่วมกับผู้ตรวจการแผ่นดินว่า ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 หมวด 5 หน้าที่ของรัฐ มาตรา 55 รัฐต้องดำเนินการให้ประชาชนได้รับบริการสาธารณสุขที่มีประสิทธิภาพอย่างทั่วถึง ต้องพัฒนาการบริการสาธารณสุขให้มีคุณภาพ ควรมีมาตราฐานสูงอย่างต่อเนื่อง โดยข้อเสนอแนะของผู้ตรวจการแผ่นดินกล่าวว่า เลือกจังหวัดเชียงรายทำโครงการดังกล่าว เนื่องจากจังหวัดเชียงรายได้ให้ความสำคัญในการส่งเสริมบริโภคโฟลิก หากมีการประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนทั่วไป อาทิ หญิงวัยเจริญพันธุ์ และหญิงที่อยู่ระหว่างตั้งครรภ์ ให้ได้ทราบถึงประโยชน์ในการบริโภค โฟลิก เอซิด รวมถึงการส่งเสริมให้ความรู้ด้านสาธารณสุข แนวทางการบริโภคที่เหมาะสม อาจมีแนวโน้มทำให้เด็กกำเนิดมาเป็นปกติ ไม่นับรวมกับพิการด้านกรรมพันธุ์ที่ยังไม่สามารถพิสูจน์ได้
ทั้งนี้ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย กล่าวว่าการบริโภคโฟลิก เอซิด ไม่ได้มีผล 100 เปอร์เซ็นในการป้องกันความพิการแต่กำเนิดได้ เพื่อให้เกิดความสำเร็จอย่างแท้จริงในการดำเนินโครงการต้องให้ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการถอดบทเรียน โดยเริ่มวันที่ 1 ตุลาคม 2565 – เดือนธันวาคม 2565 ทางจังหวัดจะริเริ่มทำแผน พร้อมจะดำเนินการพัฒนาแก้ไขปัญหาดังกล่าวและนำเสนอผู้ตรวจการแผ่นดินต่อไป
