มา อนุสฺสวเนน อย่าปลงใจเชื่อด้วยการฟังตามกันมา
มา ปรมฺปราย อย่าปลงใจเชื่อด้วยการถือสืบๆกันมา
มา อิติกิราย อย่าปลงใจเชื่อด้วยการเล่าลือ
มา ปิฏกสมฺปทาเนน อย่าปลงใจเชื่อด้วยการอ้างตำราหรือคัมภีร์
มา ตกกฺเหตุ อย่าปลงใจเชื่อเพราะตรรกะ คือการคิดเอาเอง
มา นยเหตุ อย่าปลงใจเชื่อเพราะการอนุมาน คือการคาดคะเน
มาอาการปริวิตกฺเกน อย่าปลงใจเชื่อด้วยการคิดตรองตามแนวเหตุผล
มา ทิฏฐินิชฺฌานกฺขนฺติยา อย่าปลงใจเชื่อเพราะการเข้ากันได้กับทฤษฏีที่พินิจไว้แล้ว
มา ภพฺพรูปตา อย่าปลงใจเชื่อด้วยมองเห็นรูปลักษณะน่าจะเป็นไปได้
มา สมโณ โน ครูติ อย่าปลงใจเชื่อเพราะนับถือว่าท่านสมณนี้เป็นครูเรา
นั่นคือ 10 ข้อ ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนไว้ในกาลามาสูตร คือพระสูตรที่พระพุทธเจ้าทรงสอนชาวกาลามะ ในหมู่บ้านเกสสปุตตนิคม แคว้นโกศล เป็นพระสูตรที่ทรงวางไว้เป็นแนวทางให้ชาวพุทธใช้พิจารณาให้เห็นคุณเห็นโทษในสิ่งต่างๆก่อนจะปลงใจเชื่อ เมื่อทวนความจนรู้ด้วยตนเองว่าสิ่งใดเป็นกุศลก็ให้ปฏิบัติตามได้ ถ้าเป็นอกุศลก็ให้ละเสีย โดยมีศีลและธรรมเป็นเครื่องกำหนดดีชั่ว
ในระยะนี้มีเรื่องเล่า มีข่าวลือออกมามากมาย โดยเฉพาะเกี่ยวกับเรื่องภัยพิบัติที่จะเกิดขึ้นกับพื้นโลกและมวลมนุษยชาติ ที่ก่อความตื่นตระหนกให้กับผู้เชื่อถือมากมาย หลายเรื่องนำเอาพระอริยะหลวงปู่หลวงพ่อที่ผู้คนนับถือมาเกี่ยวข้องอ้างอิงเพื่อให้เรื่องที่ตนต้องการสื่อออกมามีน้ำหนักมากขึ้น บางเรื่องท่านอาจเล่าจริง แต่พูดเพียงนิดหน่อยก็ถูกขยายความเสียหนักหนาใหญ่โตขึ้นแทบว่าโลกจะถล่มทลายลงไปทีเดียว บางข่าวก็ดึงเอาข้อมูลทางวิทยาศาสตร์เข้ามาอ้างอิงจนมีน้ำหนักน่าเชื่อถือจนดูเอิกเกริกน่ากลัวกันไปมากมาย
ความไม่รู้ บวกความกับความกลัวทำให้ผู้คนในสังคมนั้นๆตื่นตระหนกมากมาย หลายคนรีบหาของที่จะช่วยให้ตนรอดพ้นจากวิบัติภัยนี้ แม้ใบไม้ใบหญ้าที่มีคนบอกมาว่าจะช่วยให้พ้นภัยพิบัตินี้ได้ก็พากันขวนขวายหามา จนต้นไม้ใบแทบหมดต้นก็ทำกัน หลายสำนักบอกว่าต้องเป็นคนดีหมั่นสวดมนต์ไหว้พระถึงจะรอด ก็พากันทำเพื่อกันตาย
เออหนอหรือคนดีไม่มีวันตายกันเลยหรือ
เราพากันลืมไปว่า เกิด แก่ เจ็บ ตาย เป็นเรื่องปกติของโลก แม้ผู้เลิศแล้วอย่างพระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็ทรงตายให้เราเห็นเป็นตัวอย่างแล้ว แล้วคนอย่างเราดีๆ ชั่วๆ มีหรือจะพ้นตายไปได้ กับข่าวที่เรายังไม่รู้จริงเลยว่ามีต้นเค้ามาจากไหน แหล่งข่าวที่อ้างอิงนั้นได้พูดจริงไหม ก็พาเชื่อกันโดยไม่พิจารณาให้ถี่ถ้วน
จริงอยู่ ว่าไม่เชื่ออย่าลบหลู่ จริงอยู่ว่าคนเราไม่ควรตั้งตนอยู่ในความไม่ประมาท แต่การได้ยิน ได้ฟังเขาว่ามานั้น มีความชัดเจนแค่ไหน แหล่งข่าวอ้างอิงได้บอกวันเวลาที่ชัดเจนไหม ข้อบ่งชี้ทั้งหลายมีความจะเป็นได้จริงหรือ แม้แต่หลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่มีสมมตติฐานจากข้อบ่งชี้ต่างๆจากพื้นที่จริงก็ตาม หากมีความเป็นได้จริง เวลาแค่เดือนสองเดือนตามข่าวจะสามารถเป็นได้ไหม เหล่านี้ควรต้องนำมาวิเคราะห์ให้ถี่ถ้วน แม้หากพิบัติภัยจะเกิดขึ้นจริงใบไม้ใบหญ้าที่เก็บมาวางไว้บนหิ้งนี่จะช่วยให้พ้นภัยจริงหรือ หรือแม้แต่การอวดอ้างถือว่าตัวเป็นคนดีนั้น ดีจริงหรือมั่นใจได้จริงหรือ
หลักกาลามสูตรที่กล่าวมาข้างต้นยังคงทันสมัยทันเหตุการณ์ได้เสมอ ลองนำมาวิเคราะห์ดู มา อนุสฺสวเนน อย่าปลงใจเชื่อเพราะฟังตามๆกันมา อย่าปลงใจเชื่อเพราะปฏิบัติสืบต่อกันมา หรือแม้ตามข้ออื่นๆก็ดี ทุกข้อล้วนสรุปลงที่ว่าสิ่งที่ฟังมานั้นเป็นกุศลหรืออกุศล ควรแก่การนำมาเชื่อถือปฏิบัติตามหรือควรทิ้งเสีย หากฟังมาแล้วก่อให้เกิดความกังวลก็ให้ระลึกถึงคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่กล่าวว่าทุกสรรพสิ่ง อันหมายถึงตัวเราเอง สัตว์ สิ่งของ และแม้แต่โลกเองก็ตกอยู่ในกฎของไตรลักษณ์ คือ เกิดขึ้น ตั้งอยู่และดับไปด้วยกันทั้งสิ้น ไม่มีข้อยกเว้น กัมมุนา วัตตี โลโก
สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม หากกรรมที่เราทำมามีผลให้ต้องรับกรรมพร้อมกับพิบัติภัยตามที่เขาว่า ก็นับว่าเราได้ผ่านการใช้กรรมไปอีกเรื่องหนึ่ง กรรมอันนี้ถือว่าจบไป
ดังนั้น. การปลงใจยอมรับในผลที่จะเกิดย่อมทำให้ใจคลายกังวลได้มาก สู้ตั้งใจทำตามคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ว่า ให้ตั้งใจทำความดี ละความชั่วและทำจิตใจให้ผ่องแผ้วเท่านี้ ถ้าตายก็ได้เป็นผีดีแล้วค่ะ
