ตอนที่ 22
ด้านอุตสาหกรรม
การแปรรูปอาหารและเครื่องดื่มในจังหวัดน่านมีการผลิตในหลายระดับตั้งแต่อุตสาหกรรมในครัวเรือน (วิสาหกิจชุมชน และ OTOP) อุตสาหกรรมขนาดเล็กหรือขนาดย่อม (Small and Medium Enterprise: SME) อุตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดใหญ่ ข้อมูล OTOP และวิสาหกิจชุมชน ในปี 2557-2558 แสดงดังตารางที่ 41
ตารางที่ 41 สินค้า OTOP ประเภทอาหารและเครื่องดื่มในปี 2558 ของจังหวัดน่าน
| ระดับ OTOP* | จำนวนสินค้า (รายการ) | ||
| อาหาร | เครื่องดื่ม | รวม | |
| 5 ดาว | 27 | – | 27 |
| 4 ดาว | – | 1 | 1 |
| 3 ดาว | – | – | 0 |
| 2 ดาว | – | – | – |
ที่มา: กรมการพัฒนาชุมชน 2559
หมายเหตุ * ระดับ 5 ดาว เป็นสินค้าที่มีคุณภาพมาตรฐาน หรือมีศักยภาพในการส่งออก
ระดับ 4 ดาว เป็นสินค้าที่มีศักยภาพ เป็นที่ยอมรับระดับประเทศ และสามารถพัฒนาสู่สากล
ระดับ 3 ดาว เป็นสินค้าที่มีคุณภาพระดับกลางที่สามารถพัฒนาสู่ระดับ 4 ดาวได้
ระดับ 2 ดาว เป็นสินค้าที่สามารถพัฒนาสู่ระดับ 3 ดาว มีการประเมินศักยภาพเป็นระยะ
จากข้อมูลในตารางที่ 41 สรุปได้ว่า สินค้า OTOP ร้อยละ 96.4 เป็นสินค้าระดับ 5 ดาว ที่มีศักยภาพในการส่งออกไปยังต่างประเทศ สินค้าอาหาร OTOP หลัก ของจังหวัดน่าน ได้แก่ ผลิตภัณฑ์จากข้าว เช่น ข้าวแต๋น และข้าวกรอบ และผลิตภัณฑ์แปรรูปจากปศุสัตว์ เช่น แหนม และหมูยอ เป็นต้น จากการเก็บข้อมูลของกรมส่งเสริมการเกษตรในปี 2559 พบว่า กลุ่มวิสาหกิจชุมชนในจังหวัดน่านมีจำนวนทั้งสิ้น 167 ราย โดยมีกลุ่มวิสาหกิจหลัก ได้แก่ การผลิตสุรากลั่น 24 ราย (ร้อยละ 14.4) การผลิตปศุสัตว์ 19 ราย (ร้อยละ 13.4) และผลิตภัณฑ์กาแฟ 17 ราย (ร้อยละ 10.2)
ข้อมูลอุตสาหกรรมหลักในจังหวัดน่าน ปี 2558 (ตารางที่ 42) พบว่า มีสถานประกอบการอุตสาหกรรมทั้งหมดจำนวน 419 แห่ง โดยอุตสาหกรรมหลัก 10 อันดับแรก มีจำนวน 342 แห่ง หรือคิดเป็นร้อยละ 81.62 ของจำนวนโรงงานทั้งหมด โดยจังหวัดน่านมีโรงงานดำเนินการด้านอุตสาหกรรมเกษตรและอาหารที่ขึ้นทะเบียนกับสำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดน่าน (ยอดสะสมถึง วันที่ 30 มิถุนายน 2559) จำนวนทั้งหมด 157 โรงงาน เพิ่มขึ้นจากปี 2558 จำนวน 1 โรงงาน โรงงานอุตสาหกรรมเกษตรและอาหารคิดเป็นร้อยละ 37.29 จากโรงงานทั้งหมดทุกอุตสาหกรรมในจังหวัดน่าน 421 โรงงาน ปัจจุบันมีเงินลงทุนในอุตสาหกรรมเกษตร จำนวน 812.992 ล้านบาท และอุตสาหกรรมอาหารจำนวน 132.347 ล้านบาท และมีการจ้างงานรวมกันจำนวน 998 คน อุตสาหกรรมเกษตรที่สำคัญของจังหวัดน่าน ได้แก่ ผลิตภัณฑ์แปรรูปทางการเกษตร โรงสีข้าว บ่มใบยาสูบ อบพืชและเมล็ดพืช เช่น อบเมล็ดข้าว ข้าวโพด ถั่วเหลือง ลำไย ถั่วลิสง เป็นต้น ส่วนอุตสาหกรรมอาหารมีการผลิตและแปรรูปอาหาร ได้แก่ การทำน้ำแข็งและน้ำดื่ม การทำผลิตภัณฑ์ปศุสัตว์ เช่น ลูกชิ้นหมู แหนมหมู การผลิตนมพาส์เจอร์ไรส์ น้ำผลไม้ ผักดอง หน่อไม้ปี๊ป ลูกต๋าวเชื่อม และเส้นก๋วยเตี๋ยว เป็นต้น
ตารางที่ 42 อุตสาหกรรมหลัก 10 อันดับของจังหวัดน่าน ปี 2558
| ลำดับ | สาขาการผลิต | จำนวน (โรง) | ร้อยละของโรงงานทั้งหมด |
| 1 | อุตสาหกรรมเกษตร | 131 | 31.26 |
| 2 | อุตสาหกรรมอโลหะ | 48 | 11.46 |
| 3 | อุตสาหกรรมขนส่ง | 46 | 10.98 |
| 4 | อุตสาหกรรมไม้และและผลิตภัณฑ์จากไม้ | 38 | 9.07 |
| 5 | อุตสาหกรรมผลิตภัณฑ์โลหะ | 28 | 6.68 |
| 6 | อุตสาหกรรมอาหาร | 25 | 5.97 |
| 7 | อุตสาหกรรมเครื่องจักรกล | 10 | 2.39 |
| 8 | อุตสาหกรรมเฟอร์นิเจอร์และเครื่องเรือน | 9 | 2.15 |
| 9 | อุตสาหกรรมยาง | 4 | 0.95 |
| 10 | อุตสาหกรรมเคมี | 3 | 0.72 |
| รวม | 342 | 81.63 | |
ที่มา: สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดน่าน (2559)
เมื่อพิจารณาสัดส่วนการผลิตจากอุตสาหกรรมเกษตรและอาหารของจังหวัดน่าน (ตารางที่ 43) พบว่า โรงงานอาหารหลักในจังหวัดน่าน คือ การแปรรูปข้าว ได้แก่ โรงสีข้าว การผลิตเส้นก๋วยเตี๋ยว ผลผลิตรองลงมา คือ การแปรรูปข้าวโพด ได้แก่ การอบข้าวโพด ผลพลอยได้ที่ได้จากอุตสาหกรรมดังกล่าว ได้แก่ แกลบ รำข้าว และซังข้าวโพด ดังนั้น ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการพัฒนาอุตสาหกรรมโดยเฉพาะอุตสาหกรรมเกษตรและอาหาร คือ การสร้างมูลค่าเพิ่มภาคการเกษตรโดยการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรในพื้นที่จังหวัดน่าน และควรมีการส่งเสริมนโยบายการเพาะปลูกพืชเศรษฐกิจในพื้นที่จังหวัดน่าน เนื่องจากมีการลดพื้นที่ของการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์โดยปลูกพืชเศรษฐกิจอื่นทดแทน เช่น กาแฟ พริก ถั่วเหลือง ผักกาด มะละกอ และพืชที่สามารถป้อนสู่โรงงานในพื้นที่ได้
ตารางที่ 43 โรงงานแปรรูปอาหารโดยแบ่งตามจำพวก ปี 2559
| กลุ่มโรงงานตามวัตถุดิบ | จำนวนโรงงานแปรรูปอาหาร (แห่ง) | ||
| จำพวก 1 | จำพวก 2 | จำพวก 3 | |
| ข้าว | 68 | 1 | 1 |
| ข้าวโพด | – | 2 | 18 |
| ชา | – | 1 | – |
| ลำไย | 1 | 1 | 1 |
| ประมง | – | 1 | 1 |
| ปศุสัตว์ | 1 | 1 | 1 |
| ผลไม้ | – | – | 1 |
| ผัก | 1 | – | 1 |
| ถั่วลิสง | – | – | 1 |
| หน่อไม้ | – | 1 | 4 |
| ลูกต๋าว | – | 1 | – |
| มะม่วงหิมพานต์ | 4 | – | – |
| นม | 1 | – | – |
| ไอศกรีม | 2 | – | – |
| รวม | 78 | 9 | 29 |
ที่มา: สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดน่าน (2559)
ด้านเศรษฐกิจ
ข้อมูลผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดน่าน (Gross Provincial Products: GPP) ในปี 2557 มีมูลค่า 27,205 ล้านบาท โดยมีรายละเอียด GPP ย้อนหลังตั้งแต่ปี 2553 – 2557 แยกตามประเภทแสดงในตารางที่ 44 ซึ่ง GPP ของจังหวัดน่านแบ่งเป็น GPP ภาคเกษตร 9,205 ล้านบาท (ร้อยละ 33.29) และ GPP ภาคนอกเกษตร 18,446 ล้านบาท (ร้อยละ 66.71) โดยรายได้เฉลี่ยต่อหัวของประชากร (GPP per capita) ในปี 2557 เท่ากับ 60,010 บาท จากเดิมในปี 2556 เท่ากับ 58,827 บาท (เพิ่มขึ้นร้อยละ 2.01)
อย่างไรก็ตาม สภาพเศรษฐกิจจังหวัดน่านในปี 2559 มีแนวโน้มที่จะขยายตัวที่ร้อยละ 2.9 และลดลงจากที่ได้คาดการณ์ไว้เดิม ณ เดือนมีนาคม 2559 ที่คาดว่าจะขยายตัวร้อยละ 3.0 และจากข้อมูลของสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี พบว่า ปี 2556 จังหวัดน่านมีผลิตภัณฑ์มวลรวม 25,929 ล้านบาท ประชากรมีรายได้เฉลี่ย 57,901 บาท ต่อคน ต่อปี คิดเป็นอันดับที่ 74 ของประเทศ หรืออันดับที่ 16 ของภาคเหนือ
ตารางที่ 44 ผลิตภัณฑ์มวลรวมของจังหวัดน่าน (GPP) และโครงสร้างเศรษฐกิจของจังหวัด ณ ราคาประจำปี จำแนกตามสาขาการผลิต
| สาขาการผลิต | พ.ศ. | ||||
| 2553 | 2554 | 2555 | 2556 | 2557 | |
| ภาคเกษตร | 6,720 | 7,009 | 8,381 | 8,485 | 9,205 |
| เกษตรกรรม การล่าสัตว์ และการป่าไม้ | 6,613 | 6,902 | 8,271 | 8,351 | 9,056 |
| การประมง | 107 | 106 | 110 | 134 | 150 |
| ภาคนอกเกษตร | 15,291 | 15,577 | 7,562 | 17,858 | 18,000 |
| การทำเหมืองแร่และเหมืองหิน | 135 | 119 | 154 | 175 | 155 |
| อุตสาหกรรม | 1,152 | 1,248 | 1,206 | 1,355 | 1,516 |
| การไฟฟ้า ก๊าซ และการประปา | 268 | 270 | 312 | 354 | 389 |
| การก่อสร้าง | 1,025 | 1,031 | 1,609 | 1,477 | 1,383 |
| การขายส่ง การขายปลีก การซ่อมแซมยานยนต์ จักรยานยนต์ ของใช้ส่วนบุคคลและของใช้ในครัวเรือน | 2,189 | 2,179 | 2,614 | 2,530 | 2,884 |
| โรงแรมและภัตตาคาร | 81 | 93 | 98 | 114 | 130 |
| การขนส่ง สถานที่เก็บสินค้า และการคมนาคม | 505 | 551 | 601 | 652 | 645 |
| ตัวกลางทางการเงิน | 1,384 | 1,421 | 1,624 | 1,927 | 2,183 |
| บริการด้านอสังหาริมทรัพย์ การให้เช่า และบริการทางธุรกิจ | 1,788 | 1,638 | 1,466 | 1,570 | 1,286 |
| การบริหารราชการแผ่นดินและการป้องกันประเทศ รวมทั้งการประกัน สังคมภาคบังคับ | 2,360 | 2,585 | 3,217 | 2,767 | 2,036 |
| การศึกษา | 3,291 | 3,238 | 3,293 | 3,547 | 3,923 |
| การบริการด้านสุขภาพและสังคม | 723 | 770 | 869 | 907 | 958 |
| การให้บริการชุมชน สังคม และบริการส่วนบุคคลอื่นๆ | 297 | 331 | 377 | 405 | 407 |
| ลูกจ้างในครัวเรือนส่วนบุคคล | 93 | 104 | 121 | 77 | 104 |
| ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด | 2,011 | 22,586 | 25,943 | 26,343 | 27,205 |
| ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด ต่อคน (บาท) | 8,630 | 50,067 | 57,714 | 58,827 | 61,010 |
| ประชากร (1,000 คน) | 453 | 451 | 450 | 448 | 446 |
ที่มา: สำนักงานสถิติแห่งชาติ 2559
